Gerçek Zannedilen Ama Aslında Mit Olan Bilgiler
Hani insan bazen bir şeyin “herkesin malumu” olduğunu düşünür, sonra bir bakar ki meğer efsaneymiş! Bu yazıda günlük hayatımızda sık sık duyduğumuz ama gerçeği çok farklı olan mitleri eğlenceli bir dille ortaya çıkarıyoruz. Hazırsanız, başlayalım!
Devekuşları Korkunca Kafalarını Kumun Altına Gömer
Bu efsane o kadar yaygın ki, “kafası kuma gömülü” deyimi bile dilimize yerleşmiş. Ancak gerçek şu ki, devekuşları böyle bir şey yapmıyor! Tehlike anında saatte 70 km hızla kaçmayı tercih ediyorlar. Peki bu mit nereden çıktı? Muhtemelen, devekuşlarının yumurtalarını kumda kontrol etmeleri veya yere eğilmeleri yanlış yorumlanmış.
Everest Dünyanın En Yüksek Zirvesi mi?
Evet, Everest zirveye çıkmak isteyenlerin aklına ilk gelen dağ. Ama bilimsel olarak en yüksek değil! Deniz seviyesinden yüksekliği en fazla olan dağ Everest olabilir. Ama tabanı okyanusun dibindeyse, Mauna Kea çok daha yüksek oluyor. Yani dağcılıkta Everest kral olabilir ama dünya rekoru başka dağda.
Kurbağaya Dokunursan Siğil Çıkar
Çocukken hepimiz duyduk: “Kurbağaya dokunma, ellerinde siğil çıkar!” Oysa siğillere neden olan şey, insan papillom virüsü (HPV). Kurbağaların veya diğer amfibilerin bununla hiçbir alakası yok. Belki bu mit, kurbağaların pütürlü derisinden yola çıkarak uyduruldu. Neyse ki artık rahatça kurbağa sevebiliriz (tabii onları strese sokmadan!).
Saç ve Tırnaklar Öldükten Sonra Uzamaya Devam Eder
Korku filmlerindeki ceset sahnelerinde sıkça gördüğümüz bu detay aslında bir yanılsama. Ölümden sonra saç ve tırnaklar uzamaz. Ancak deri kuruyup çekildiği için daha uzun görünebilirler. Yani, mezardan çıkıp gezen zombilerin bakıma ihtiyacı yok!
Köpekler Sadece Siyah-Beyaz Görür
“Köpeğim renk körüdür” diye düşünmeyin! Köpekler mavi ve sarı tonlarını ayırt edebilir, ancak kırmızı ve yeşil onlar için daha soluktur. Yani, oyuncak seçerken mavi bir top daha dikkat çekici olabilir!
Boğa, Kırmızı Renge Saldırır
Boğa güreşlerindeki kırmızı pelerin (muleta) efsanesi aslında bir yanılgı. Boğalar renk körüdür; asıl tepkiyi pelerinin hareketi tetikler. Yani, kırmızı değil, pembe bir pelerin de aynı etkiyi yapardı!
Dilimizin Farklı Bölgeleri Farklı Tatları Alır
Okulda öğrendiğimiz “dil haritası” aslında yanlış! Dilimizin her bölgesi tüm tatları (tatlı, tuzlu, ekşi, acı) algılayabilir. Bu mit, 1901’de yanlış yorumlanan bir çalışmadan geliyor.
Parmak Çıtlatmak Artrite Yol Açar
Annelerimizin “parmaklarını çıtlatma, ilerde artrit olursun!” uyarısını duymayan yoktur. Ancak bilimsel araştırmalar, parmak çıtlatmanın artritle hiçbir bağlantısı olmadığını gösteriyor. Çıtlama sesi, eklemlerdeki gaz kabarcıklarının patlamasından kaynaklanıyor. Tabii ki aşırıya kaçmamakta fayda var – aşırı zorlamak başka sorunlara yol açabilir!
Yarasalar Kördür Yanılgısı
“Kör bir yarasa gibi” deyimi aslında tamamen yanlış! Yarasaların çoğu türünün gözleri vardır ve görebilirler. Elbette gece avlanırken daha çok echolocation (yankı ile yön bulma) sistemlerini kullanırlar, ama bu onların kör olduğu anlamına gelmez. Hatta bazı meyve yarasaları mükemmel görüş yeteneğine sahiptir!
İnsanların Beş Duyusu Vardır Sınırlaması
Okulda öğrendiğimiz “beş duyu” aslında çok eksik bir bilgi! İnsanların en az 9 farklı duyusu var: Termosepsiyon (sıcaklık hissi), propriyosepsiyon (vücut konumunun algılanması), nosisepsiyon (ağrı), denge hissi gibi ek duyularımız bulunuyor. Bazı bilim insanları bu sayının 21’e kadar çıkabileceğini iddia ediyor!
Suşi Çiğ Balık Demektir Yanılgısı
Popüler kültürde suşi denince akla hemen çiğ balık gelse de, aslında suşi “sirkeli pirinç” anlamına gelir. Çiğ balık içeren suşi türleri (sashimi veya nigiri) olduğu gibi, tamamen vejetaryen suşi çeşitleri de mevcut. Yani suşi yemek için çiğ balık seven biri olmanıza gerek yok!
Efsanelere Kanmayın, Araştırın!
Hayatımıza yerleşen bu mitler bazen masum, bazen de komik olsa da, gerçekleri bilmek her zaman daha iyidir. Bir dahaki sefere bir “gerçek” duyduğunuzda, belki de küçük bir araştırma yapmak iyi olabilir. Kim bilir, belki siz de çevrenizdekileri şaşırtacak bir miti çürütürsünüz!
Kaynaklar:
- Scientific American – Do We Only Use 10% of Our Brains?
- National Geographic – Ostriches Don’t Hide Their Heads in the Sand
- Harvard Health – Sugar and Hyperactivity
- WebMD – Can You Swallow Gum?
- American Kennel Club – Can Dogs See Color?
- Arthritis Foundation – Knuckle Cracking Myth
- Scientific American – The Truth About Bats’ Vision
Umarım bu yazı hem eğlendirmiş hem de bilgilendirmiştir!
